Subaşı (Üsgübü)

Vadinin geniş bir noktasında, kayalık bir sırtın üzerindeki düzlüğe kurulu olan Subaşı (Üskübü) köyü 16. yüzyıl tahrir defterlerin de kayıtlarına rastlamaktayız.Köy, olasılıkla Osmanlı döneminde de şu anda bulunduğu yerde kurulu idi. Öte yandan, köyün 2 km güneydoğusunda, ıssız bir ovada bulunan yeraltı şehri, yüzyıllar önce bu civarda da farklı bir yerleşim olduğunun ispatı gibidir. Köyün 100 m batısındaki kayalık sırta kazılmış, aralarında bir kilise de bulunan büyük bir yapı kompleksi mevcuttur. Dik bir duvara kazılmış ve 80 m uzunluğunda bir hat üzerinde yer alan bu yapı kompleksinde küçüklü büyüklü 11 yapı bulunmaktadır. Bazıları birbirlerine tünellerle bağlanmış, içlerinde küçük hücrelerden, 100 m2 büyüklüğünde toplantı salonu, ocağı ve bacası ile bir mutfağı da bulunan bu kompleks olasılıkla bir dini yapılar bütünüdür ve uzmanlarca 10. – 11. yüzyıllara tarihlenmektedir.

SUBAŞI YERALTI ŞEHRİ

Subaşı (Üskübü) ye bağlı Kazlar Mevkii’nde yer alan bu yapı, bölgenin ilginç ve farklı yeraltı şehirlerinden birisidir. Yapı, Subaşı’nın yaklaşık 2 km güneydoğusunda, Sivri Dağ’a doğru yükselen, oldukça ıssız bir ovada yer almaktadır. Mimari açıdan ele alındığında, Subaşı Yeraltı Şehri bölgedeki tüm savunma amaçlı yeraltı yapılarından farklıdır. Toprak üzerinde, ufak bir tepe halinde açığa çıkmış, oldukça kırıklı volkanik tüfe kazılmış bu yeraltı şehrinin, birisi çökmeyle açılmış üç girişi mevcuttur. Ana girişin bir yeraltı şehri girişine hiç benzememesine karşın, eve ya da ahıra benzeyen bu girişin, savunma amaçlı yapıyı gizlediği de düşünülebilir. Haritasında oldukça basit görünmesine karşın, alçak tavanlı ve içiçe geçmiş odalarla, bu savunma yapısı tam anlamıyla bir labirent özelliğine sahiptir. Doğu kısmında, kısa bir merdivenle inilen, 4 odalı bir alt katı da bulunan bu yeraltı şehrinin bu alt kattaki tüm tünelleri hafriyatla tıkanmıştır. Kuzeybatı girişindeki savunma amaçlı bir taş kapının yerinde durmasına karşın kuzey ve güney tünellerinde, yatakları belirgin olan taş kapılar yerlerinde yoktur. Kayseri Koruma Kurulu’nun 23 Ocak 2011 tarihli ve 911 nolu kararı ile 1. Derece SİT ilan edilen Subaşı Yeraltı Şehri’nin yakın civarında, bugün herhangi bir izi kalmamış eski bir yerleşim bulunması olasılığı vardır.